ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༢།༣༠ ཐོག་གཞོན་ལྷན་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་ནས་བོད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་བཞིའི་སྐུ་ཚབ་ཚོ་དང་ལྷན་ཀུན་དགའ་གསོལ་མགྲོན་ཁང་དུ་ཕ་རན་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ཇེ་ཁེ་ལེན་ཨུ་ས་ཊ་ཆི་བྷི་རི་ནའོ་ (Senator Jacqueline Eustache-Brinio) མཆོག་དང་།

ཕ་རན་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ལྕམ་སྐུ་ཨེལ་སི་ཇོ་སེབ་ (Senator Else Joseph) མཆོག ཕ་རན་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཨུ་ལི་ཝིར་རིཊ་མན་ (Senator Olivier Rietmann) མཆོག ལས་བྱེད་སྐུ་ཞབས་ཐེ་རེ་མུ་ནིར་ (Thierry Munier) ལགས་བཅས་ལས་གྲུབ་པའི་ཕ་རན་སི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་གཞོན་ལྷན་སྒྲིག་འཛུགས་ངོ་སྤྲོད་དང་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་གོ་བསྡུར་སྦྱང་བཤད་གང་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པར་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་གཙོས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་ནས་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་འཚམས་གཟིགས་གནང་དགོས་གལ་དང་། གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་སྐབས་ཁོང་རྣམས་ནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གཞན་རྣམས་ལ་ངོ་སྤྲོད་དང་མཇའ་འཕྲད་ཀྱི་དུས་ཚོད་བཟོ་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་ཡང་བཟང་པོ་ཐོབ་ཏེ་ཚོགས་འདུ་གང་ལེགས་བྱུང་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་བ་ ༤ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་དང་ཟུང་དྲུང་ཚེ་རིང་ཆོས་འཕེལ་རྣམ་གཉིས་ནས་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་གཞན་ཁག་གཅིག་དང་ལྷན་ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཚོགས་གཞོན་ལྕམ་སྐུ་ཤཱ་རོན་ (Sharon Claydon) མཆོག་དང་།

ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ལྕམ་སྐུ་ཇེ་ནེ་ཊི་ཨེ་ལི་ཛེ་བྷེ་ཐི་ར་ཡི་སི་ (Janet Elizabeth Rice) ལགས། ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སོ་ཧྥེ་ཨན་ན་ (Sophie Anna Scamps) ལགས། ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུས་མི་སུ་སན་རེ་ཡེ་ཊམ་པལ་མན་ (Susan Raye Templeman) ལགས་བཅས་ལས་གྲུབ་པའི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་དགོང་དྲོའི་གསོལ་ཚིགས་རོལ་ཞོར་སྒྲིག་འཛུགས་ངོ་སྤྲོད་དང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་གོ་བསྡུར་སྦྱང་བཤད་ལྷུག་པོ་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་སྟེ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་། སྤི་ཏི་ (Spiti) ཀི་ནོར་(Kinnaur) ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་བཅས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཉེ་འགྲམ་རླང་འཁོར་འབབ་ཚུགས་ནས་རྡ་ཤོད་ཀ་ཅཱ་རི་བར་ཉེ་ཆར་རྒྱ་གར་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགྱུར་རྒྱུད་ལམ་ཆེ་གྲས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་གྱི་ཡུ་ཊུབ་པར་ (Youtuber) སྒེར་པ་ཁག་ཅིག་ནས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་གཞི་མེད་སྐྱོན་འཛུགས་ཚབས་ཆེན་བྱས་པར་ངོ་རྒོལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད།

སྐབས་དེར་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཁག ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་མི། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཁག་དང་སྤྱི་ནོར་ ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དད་ལྡན་རྗེས་འབྲང་པ་སྟོང་ཚོ་ཁག་གཅིག་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་མེག་གྷན་ནས་རྡ་ཤོད་ཀ་ཆེ་རི་བར་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལས་འགུལ་མཇུག་སྡོམ་གྱི་མཛད་སྒོའི་སྐབས་གཞོན་ལྷན་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཙོ་དང་ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཨར་ཇིཊ་ནེ་རི་ཡ།

དེ་བཞིན་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ལའི་གྲོང་སྡེ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་སྐུ་ཞབས་ཨོམ་ཀར་མཆོག་དང་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་ཀི་ནོར་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་སྐུ་ཚབ་གཅིག་བཅས་ནས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་ཏེ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འཛམ་གླིང་གི་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་ཆེན་མོ་ཞིག་དང་། འགྲོ་བ་སྤྱིའི་བདེ་སྡུག་ཞུ་ཡུལ་གྱི་སྐྱེ་བུ་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། ཁོང་ཉིད་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགྱུར་རྒྱུད་ལམ་ཁག་སུ་འདྲ་ཞིག་ནས་གཞི་མེད་སྐྱོན་བརྗོད་རིགས་ཞུས་ཡོད་ཚེ་དགོངས་གསལ་ཞུ་དགོས་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ཐད་གཏམ་བཤད་རིམ་བསྩལ་གྱིས་དུས་མཚམས་ཀྱི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་གོམ་བགྲོད་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་ལས་འགུལ།

བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༥༠ རབ་གནས་ཆུ་ཡོས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཡིན་ཞིང་། ཉིན་མོ་འདི་ནི་རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་སར་དྲག་པོས་བཙན་བཟུང་བྱས་ཏེ་མི་ལོ་ ༦༤ ཧྲིལ་པོ་འཁོར་བའི་ནམ་ཡང་བརྗེད་ཐབས་མེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གལ་ཆེའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས་ད་བར་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས། སྐད་དང་ཡི་གེ ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱི་ཆེད་རང་གི་གཅེས་པའི་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་བློས་གཏོང་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་འདས་གསོན་ཡོངས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དང་ ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་བསམ་དང་སྙིང་སྟོབས། བློས་གཏོང་། མངོན་འདོད་བཅས་ཡིད་ལ་དྲན་དགོས་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་དང་།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གིས་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་མེད་སྒོ་ནས་རང་གི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་བོད་དུ་དྲན་པོའི་བཙན་འཛུལ་བྱེད་འགོ་བརྩམས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་དྲག་པོའི་དམག་གིས་བཙན་བཟུང་བྱས་ཏེ་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཀྱི་སྐུ་ཕྱྭར་ལའང་ལྐོག་གཡོ་ངན་བྱུས་ཀྱིས་མཐོ་བརྩམས་པར་བརྟེན་བོད་མི་རྣམས་འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཆོལ་གསུམ་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོས་མ་གྲོས་བསམ་པ་གཅིག་མཐུན་གྱིས་༸རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཕྱྭའི་སླད་ནོར་གླིང་ཕོ་བྲང་མཐའ་སྐོར་དུ་རང་སྲོག་འབེན་བཙུགས་ཀྱིས་རྒྱ་དམག་འགོག་སྲུང་དང་བཅས་“༸གོང་ས་མཆོག་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག བོད་རང་བཙན་ཡིན། རྒྱ་མི་བོད་ནས་ཕར་རྒྱུགས་ཤིག” ཅེས་པའི་འབོད་ཚིག་འོག་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གྱིས་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ཐོག་མ་དེ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་གྱིས་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་དང་། ཇེ་སྡུག་ཇེ་ཞན་དུ་གྱུར་སྟབས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་བར་མི་ལོ་ ༦༤ རིང་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་མྱངས་དགོས་བྱུང་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་བཞི་སྟེ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དདང་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་བཅས་ནས་སྔར་རྒྱུན་བཞིན་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོ་གྲུབ་མཚམས་སུ་མེག་གྷན་ནས་རྡ་ཤོད་ཀ་ཅེ་རི་བར་རྔན་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད། ད་ལན་གྱི་ལས་འགུལ་ནང་སེར་སྐྱབ་ཕོ་མོ་སྔར་ལྷག་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

དམིགས་བསལ་ལས་འགུལ་གྱི་དགོས་འདུན་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལོ་ན་ཆུང་བའི་བོད་ཕྲུག་ས་ཡ་གཅིག་ཙམ་རང་ཁྱིམ་ནས་ཁ་བྲལ་དུ་བཏང་ནས་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭ་ཟུར་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱི་དམར་ཤོག་གི་ལྟ་བ་དང་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་བཙན་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པ། ལྷག་པར་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཀྱི་དམ་དྲག་སྲིད་བྱུས་འོག་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ཚད་མེད་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་དུའང་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་གཙང་སེལ་ཞེས་པའི་དམ་དྲག་སྲིད་བྱུས་འོག་མི་མང་ལ་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་སྤྲད་པར་བརྟེན་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱང་རང་གི་གཞུང་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་འུ་ཐུག་བཟོད་བྲལ་གྱིས་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་དང་། སྦྱར་ཡིག་འགྲེམས་སྤེལ་སོགས་རྒྱ་གཞུང་གི་གཡོ་སྒྱུ་ཁྲམ་གསུམ་གྱི་བྱེད་སྟངས་དེ་རིགས་ལ་མི་དགའ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་མེད་པའི་རྣམ་འགྱུར་གསལ་བསྟོན་བྱས་ཡོད། དམིགས་བསལ་རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་དམ་དྲག་དང་ཚོད་འཛིན་བྱེད་བདེ་ཡོང་སླད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གྱིས་བོད་མིའི་རིག་རྫས་བསྡུ་རུབ་བཙན་གྱིས་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་དག་དང་། བོད་མིར་དམ་དྲག་སྲིད་བྱུས་དང་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེར་ཇེ་སྡུག་ཇེ་ཞན་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་དག་ངེས་པར་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཞེས་བོད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་བཞི་ནས་ངོ་རྒོལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད། རྡ་ཤོད་ཀ་ཅཱ་རིར་ལས་འགུལ་མཇུག་བསྡོམས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་སྐབས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་ནས་བོད་མི་ཡོངས་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུའི་གལ་གནད་དང་དེ་བཞིན་དགྲ་བོ་རྒྱ་དམར་གྱིས་ཐབས་རྒྱ་བྱུས་སྟོང་གི་སྲིད་བྱུས་འདྲ་མིན་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཀྱིས་བོད་མིའི་ཆོག་སྒྲིལ་གཏོར་ཐབས་བྱ་བཞིན་ཡོད་པར་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱིས་འགོག་རྒོལ་བྱེད་དགོས་གལ་སོགས་ཀྱི་ཐད་གལ་གནད་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་བཀའ་སློབ་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡ ཉིན་བོད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་གསུམ་སྟེ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་རྒྱ་གར་སྡེ་ཚན་གྱི་ལས་འགུལ་བ་བཅས་ནས་དགྲ་བོ་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ཆིན་གྷང་ (Qin Gang) རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་སར་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཤུའི་ (G20) ཚོགས་འདུར་དམིགས་ཏེ་ཆེད་བཅར་སྐབས་དང་བསྟུན་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད། སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཙོ་དང་ཟུང་དྲུང་ཚེ་རིང་ཆོས་འཕེལ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ནས་སྣེ་ཁྲིད་དང་།

ལྡི་ལི་བསམ་ཡས་གླིང་དང་རོ་ཧི་ནི་ས་གནས་གཞོན་ལྷན་གྱི་ལས་འགུལ་བ་ཁྱོན་གྲངས་ ༢༠ ཙམ་ནས་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཙམ་ཆ་བགོས་ཀྱིས་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་སྡོད་གནས་ཀྱི་མགྲོན་ཁང་ (ITC Hotel Taj) ཡི་ཉེ་ཁྲིས་དང་རྒྱ་དམར་གཞུང་ཚབ་མདུན་ཐང་སོགས་སུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ་དགྲ་བོ་རྒྱ་དམར་གཞུང་ནས་བོད་ནང་སྡུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་འདྲ་མིན་ཞིག་ལག་སྟར་བྱེད་མུས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་བོད་མིའི་ངོ་བོ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ལས་གཞི་རྣམས་མྱུར་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དགྲ་བོ་རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་ཡིད་ཆེས་བློས་ཁེལ་བྱེད་མི་རུང་བའི་བརྡ་ལེན་གསལ་པོ་ཞིག་ཀྱང་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ཕྱིས་སུ་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་རྒྱ་གར་ཉེས་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་གིས་ (Jafarpur Kalam) ཞེས་པའི་སྐོར་སྲུང་ཁང་དུ་དོ་དམ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད།

བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༥༠ ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་ནས་བོད་རབ་གནས་ཆུ་ཡོས་ལོའི་གནམ་ལོ་གསར་དུ་བཞད་པའི་ལོ་གསར་ཚེས་གཅིག་འཁེལ་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་དང་སྟབས་བསྟུན་གྱིས་གཞོན་ལྷན་དབུས་རྒྱུན་ནང་གོ་བསྡུར་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཐང་ཆེན་དུ་༼དགའ་སྤྲོའི་གླིང་ཁ།༽ ཞེས་པ་ཞིག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་ཏེ་ལོ་གསར་ཚེས་གསུམ་ཉིན་གོ་སྒྲིག་ཞུ་གཏན་འཁེལ་བ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་དབུ་འཛིན་མཆོག་ནས་ཆོག་མཆན་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོབ་པ་དང་། སྤྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་ཏེ་ལོ་གསར་ཚེས་གཉིས་ཀྱི་ཉིན་རྒྱབ་དབུས་རྒྱུན་ལས་ལས་བྱེད་གང་ཡོད་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཐང་སྟེང་དུ་དགའ་སྤྲོའི་གླིང་ཁའི་གྲ་སྒྲིག་མཐུད་ཚང་ཞུས།

དགའ་སྤྲོའི་གླིང་ཁ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་དགོས་དོན་ནི། གཙོ་བོ་བཞུགས་སྒར་རྡ་སའི་ཁུལ་དུ་གནས་བཞུགས་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་རྣམས་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་ལ་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོ་ཡོང་སླད་དང་། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་རྩེད་འཇོར་རོལ་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བོད་མི་ནང་ཁུལ་འཆམ་མཐུན་དང་འབྲེལ་ལམ་སྔར་ལས་ཇེ་བཟང་ཡོང་སླད་སོགས་ལ་དམིགས་ནས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཉིན་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སྒོར་གཞས་དང་རྐྱང་གཞས། དེ་བཞིན་ཤོག་རྩེད། ཏམ་བྷུ་ལ་སོགས་རྩེད་རིགས་ཁག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་པར་མི་མང་རྣམས་རང་རང་གི་འདོད་བློ་དང་མཐུན་པའི་གཞས་སྣ་དང་རྩེད་རིགས་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་བྱུང་བར་སྤྲོ་སྣང་དང་དགའ་ཚོར་ཆེན་བྱུང་ཡོད་འདུག དགའ་སྤྲོའི་གླིང་ཁའི་སྐབས་བཞུགས་སྒར་རྡ་སའི་ཁུལ་དུ་གནས་བཞུགས་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་སྐྱ་སེར་ཕོ་མོ་རྒན་གཞོན་ཁྱོན་གྲངས་ ༡༠༠༠ མ་ཟིན་ཙམ་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་ཕྱི་དྲོ་སྒོར་གཞས་དང་དགོང་དྲོ་དེང་དུས་ཞབས་དྲོ་སོགས་གོ་སྒྲིག་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེ་སྐབས་མི་མང་ནས་ཧ་ཅང་སྤྲོ་སྣང་དང་བཅས་ལོ་ལྟར་འདི་འདྲ་གོ་སྒྲིག་གནང་ཐུབ་ན་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་བསྔགས་བརྗོད་གནང་མཁན་ཡང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད།

བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཙོ་མགོན་པོ་དོན་གྲུབ་མཆོག་དང་ཟུང་དྲུང་ཚེ་རིང་ཆོས་འཕེལ་ལགས་རྣམ་གཉིས་རྒྱ་གར་འཕགས་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༤ ནས་ ༥ དབར་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཨུ་ཏར་པར་དེ་ཤ་ཡི་གྲོང་ཁྱེར་ ( Ghaziabad ) དུ་སྐོང་ཚོགས་ཞུས་པའི་ཉིས་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུའི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༣ ཉིན་བོད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཁག་བཞི་སྟེ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་། བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་རྒྱ་གར་སྡེ་ཚན་བཅས་ཐུན་མོང་ནས་མེག་གྷན་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་གཏམ་བརྗོད་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ ༡༢༠ ལྷག་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༣༠ ནས་བཟུང་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༥ བར་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པས་བདུན་ཕྲག་གཅིག་རིང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཡོད།

སྐབས་དེར་གཞོན་ལྷན་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་ནས་གཙོ་སྐྱོང་དང་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་རྒྱ་གར་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་བཅས་ནས་བོད་ཧིན་དབྱིན་གསུམ་གྱི་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་སྟེ། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་ནས་གཞིས་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་མུས་ཐོག་བཙན་དབང་གིས་བོད་མིའི་རིགས་རྫས་བསྡུ་རུབ་བྱེད་མུས་ཀྱིས་བོད་མི་ཚོར་གསང་བའི་ལྟ་སྲུང་གི་ལས་གཞི་རྒྱ་སྐྱེད་དང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། བོད་མི་ཚོའི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་དམ་དྲག་དང་ཞིབ་བཤེར་དོ་དམ་བཙན་གནོན་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན་པར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨ་རིའི་ (Thermo Fisher) ཚན་རྩལ་ཁེ་གཉེར་ཁང་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མིའི་རིགས་རྫས་བསྡུ་ལེན་གྱི་ཡོ་ཆས་མཁོ་ཚོང་བྱེད་མུས་ཡིན་པས་དེ་ཡང་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཞུས་ཏེ་ལས་འགུལ་ཚགས་ཚུད་བྱུང་ཡོད།

ཨ་རིའི་རྒྱ་སར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ (National Endowment for Democracy) རྒྱལ་ནང་མང་གཙོ་ཡར་སྐུལ་ཚོགས་པའི་ལས་འཆར་འགན་འཛིན་པདྨ་ཏུ་ལོ་ཚང་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་གཞོན་ལྷན་སྤྱི་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་དུ་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་རྣམས་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་ཡོད་པ་དང་།

སྐབས་དེར་གཞོན་ལྷན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་དང་། མ་འོངས་པའི་ལས་འཆར་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཕྱག་ཚོད་གཅིག་ཙམ་རིང་གོ་བསྡུར་སྦྱང་བཤད་གང་ལེགས་གནང་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཟབ་སྦྱོང་གཙོས་པའི་མང་གཙོའི་གོ་རྟོགས་གོང་སྤེལ་གྱི་ལས་གཞིས་རིགས་ལ་མ་འོངས་པར་མཐུན་འགྱུར་རམ་འདེགས་གནང་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་ཡང་ཐོབ་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྡོར་གདན་གསུང་ཆོས་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཞོན་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་རྒྱས་ལགས་དང་། ཟུང་དྲུང་ཚེ་རིང་ཆོས་འཕེལ་ལགས་རྣམ་གཉིས་བཞུགས་སྒར་རྡ་ས་ཆེད་ཐོན་གྱིས་ལྡི་ལི་བརྒྱུད་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་འབྱོར་རྗེས་གྷ་ཡ་མེ་འཁོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་དང་། རྡོར་གདན་མཆོད་རྟེན་རིན་པོ་ཆེ་དང་འབྲེལ་བའི་འཛིན་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིད་སར་ཆེད་བཅར་གྱིས་གཞོན་ལྷན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་དང་འབྲེལ་བའི་གསལ་བསྒྲགས་ཁང་ཆེད་འཛུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཁག་སྙན་གསེང་དང་སྦྲགས་བཀའ་འཁྲོལ་ཆོག་མཆན་ཞུས་ནས་རྡོར་གདན་མཆོད་བརྟེན་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་སྒོ་དང་པོའི་ཁ་སྤྲོད་གསུམ་མདོ་དེར་གཞོན་ལྷན་གྱི་གསལ་བསྒྲགས་ཁང་དང་། ཛ་དྲག་འབྲེལ་མཐུས་ཁང་། ཅ་ལག་འཚོལ་བརྙེད་འབྲེལ་གཏུག་ཁང་། གྷ་ཡ་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་སུ་ཞབས་ཞུ་བཅས་སྡེ་ཚན་བཞི་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་ཁྱོན་གོ་སྒྲིག་ཚོག་ཆུང་དང་། དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ། མ་བྱན། དབུས་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྒྱུན་ལས་ལས་བྱེད་བཅས་མི་གྲངས་ ༨༠ ཙམ་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་བསྡོད་ཁང་དང་མལ་གདན། དུས་གསུམ་ཞལ་ལག་དང་བཅས་གོ་སྒྲིག་མཐུས་ཚང་ཞུས།

སྐབས་དེར་གཞོན་ལྷན་གྱི་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བའི་ཁྲོད་རྡ་ས་དང་། ལྡི་ལི། སྒང་ཏོག བྷེང་ལོར། མེང་ལོར། རོ་ཧི་ནི། ས་ལུ་སྒར། བྱམས་པ་གླིང་། ཧ་ཝ་སྤུར་བཅས་ནས་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་ཁྱོན་གྲངས་ ༧༠ ཙམ་དང་། མ་བྱན་མ་གཡོག་དང་བཅས་པ་གྲངས་ ༣ བཅས་རིམ་འབྱོར་བྱུང་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཙོ་མགོན་པོ་དོན་གྲུབ་ལགས་དང་། ལས་བྱེད་རྩིས་པ་བསྟན་འཛིན་མཚམས་གཅོད་ལགས། བོད་ཡིག་ཉམས་ཞིབ་པ་ངག་དབང་ཡར་འཕེལ། ཉམས་གསོག་བསྟན་འཛིན་ཕྱོགས་གླང་བཅས་ཕྱི་ཚེས་ ༡༧ ནས་རིམ་ཐོན་གྱིས་ལྡི་ལི་བརྒྱུད་ཕྱི་ཚེས་ ༢༠ ཉིན་རྡོར་གདན་དུ་མཉམ་འབྱོར་བྱུང་ཡོད། དེ་ལྟར་རྡོར་གདན་གསུང་ཆོས་སྐབས་གཞོན་ལྷན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་དང་། ས་གནས་གཞོན་ལྷན་ཁག་ནས་འཕེབས་པའི་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ། དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བའི་མ་བྱན། དེ་བཞིན་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྒྱུན་ལས་ལས་བྱེད་དང་བཅས་པ་ཆ་ཚང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ ཉིན་འབྱོར་ཐོ་བཀོད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

དེ་ལྟར་ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༠ པའི་ཐོག་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཆིབས་སྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་གནང་མཛད་སྐབས་གཞོན་ལྷན་གྱི་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམས་མ་ཧ་ཡ་ན་གསོལ་མགྲོན་ཁང་གི་མདུན་ཐད་ནས་རུ་སྒྲིག་གིས་མཇལ་དར་དཀར་གཙང་དང་བཅས་ཕེབས་བསུ་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དུ་སྐུ་ཞབས་གསོ་བདེ་བར་འཁོད་མཚམས་ནས་ཕྱི་ནང་གི་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ལ་གཞོན་ལྷན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་ཞུས།

བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྡོར་གདན་གསུང་ཆོས་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་སྡེ་ཚན་གཙོ་བོ་བཞི་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ཛ་དྲག་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་ཞེས་པའི་དང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམ་པས་རྡོར་གདན་ཁུལ་གྱི་བགྲེས་སོང་འགྲོ་སྐྱོད་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་འཁོར་ལོའི་ཞབས་སྟེགས་ (Wheelchair) དང་བཅས་རྒན་རྒོན་རྣམ་པར་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གློ་བུར་གཟུགས་གཞི་བདེ་མིན་གྱིས་དྲན་པ་ཐོར་ནས་ས་ལ་འགྱེལ་བ། ནད་མནར་བ་སོགས་ལ་སྨན་ཁང་བསྟེན་གཏུགས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར། ལྷག་པར་ཉམས་ཐག་འདས་གྲོངས་སུ་སོང་རིགས་ལ་ཕུང་པོ་མེར་སྲེག་ཀྱིས་མཚོན་རྗེས་འཇུག་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་པས་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམ་པར་ཕན་ཐོག་གང་ལེགས་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

གཉིས་པ་གཞོན་ལྷན་གྱི་གསལ་བསྒྲགས་ཁང་དུ་སྐབས་རིགས་གཙོ་བོ་བོད་དང་། དབྱིན་ཇི། རྒྱ་གར། འབྲུག བལ་ཡུལ། ལ་དྭགས་བཅས་དྲུག་གི་ཐོག་ནས་གསལ་བསྒྲགས་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་ནང་དོན་གཙོ་བོ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་གསུང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་གསལ་བསྒྲགས་དགོས་རིགས་ཁག་དང་། དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་གསལ་བསྒྲགས་དགོས་རིགས་དང་། དེ་བཞིན་བདེ་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་གསལ་བསྒྲགས། ཕ་མ་བུ་ཕྲུག་དང་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་ཁ་བྲལ་སོང་བ། རྒན་རྒོན་ཁ་བྲལ་སོང་བ་དང་ལམ་ནོར་བོར་བརླགས་སོང་བ། ཅ་དངོས་རིན་ཐང་ཅན་བོར་བརྙེད་བྱུང་རིགས་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས་སོགས་ཞུས་པས་ཕ་མ་བུ་ཕྲུག་དང་ནང་མི་སྤུན་མཆེད། རྒན་རྒོན་སོགས་ངོ་འཕྲད་དང་བརྙེད་སོན་བྱུང་བ། རིན་ཐང་ཅན་གྱི་ཅ་དངོས་རིགས་དོ་བདག་རང་ལ་འཕྲོད་འབྱོར་བྱུང་བ་སོགས་དད་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སྟབས་བདེ་དང་ཕན་རླབས་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང་།

གསུམ་པ་ཅ་ལག་འཚོལ་བརྙེད་འབྲེལ་གཏུག་ཁང་ནས་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་སུ་འདྲ་ཞིག་ལ་ཅ་དངོས་ཁ་པར་དང་། དངུལ་ཁུག ཡིག་ཆ། རྒྱན་ཆ། ལྟོ་ཕད་བོར་རླག་དང་འཁྱེར་ནོར་བྱུང་རིགས་སོགས་རིན་ཐང་ཡོད་མིན་གང་རུང་བརྙེད་སོན་བྱུང་རིགས་ཁག་ཐོ་འགོད་ཀྱིས་གསལ་བསྒྲགས་ཞུས་ཏེ་དོ་བདག་ལེན་མཁན་གྱི་ལག་ཏུ་མ་འཕྲོད་བར་བདག་ཉར་གྱིས་དོ་བདག་དང་ཅ་དངོས་ར་འཕྲོད་ཁ་གསལ་བྱུང་མཚམས་དོ་བདག་སོ་སོར་རྩིས་འབུལ་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་དུས་ཡུན་དེའི་རིང་གཞོན་ལྷན་གྱི་ཅ་ལག་འཚོལ་བརྙེད་འབྲེལ་གཏུག་ཁང་དུ་ལག་ཐོག་ཁ་པར་རིགས་གྲངས་ ༡༢ ཙམ་དང་། རྒྱན་ཆ་རྩ་ཆེན་གྲངས་༢ ། དངུལ་ཕོན་ཆེ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་དངུལ་ཁུག་ཁྱོན་གྲངས་ ༡༤ ། ཅ་དངོས་སྣ་ཚོགས་བླུགས་པའི་ལྟོ་ཕད་གྲངས་ ༡༡ སོགས་དོ་བདག་རང་ལ་རྩིས་འབུལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྲེང་བའི་རིགས་སྣ་ཚོགས་དང་། པར་ཆས། ཕྱག་ཚོད། དངུལ་བྱང་། མོ་ཊའི་ལག་འཁྱེར། ཨ་དྷར་ཀར་ཊེ། ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་སོགས་མཁོ་རྒུའི་ཡོ་ཆས་སྣ་ཚོགས་ཐོ་འགོད་ཟིན་པ་ཁྱོན་གྲངས་ ༧༠ ཙམ་བརྙེད་སོན་བྱུང་བ་ལས་ཕལ་ཆེ་བ་དོ་བདག་རང་ལ་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་ཅ་དངོས་ལེན་མཁན་མེད་རིགས་དག་རྡོར་གདན་གསུང་ཆོས་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་ཞུས། གཞན་ཡང་དད་ལྡན་མི་མང་ནས་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུར་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་གསོལ་གྱི་ཞལ་འདེབས་གནང་འབྱོར་བྱུང་རིགས་ལ་བྱུང་འཛིན་འབུལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

བཞི་པ་གྷ་ཡ་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་སུ་ས་ཕྱོགས་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ལ་རོགས་རམ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་མཁན་གཞོན་ལྷན་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོའི་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་སུ་བགོས་ཏེ་ཚོགས་ཆུང་རེར་དང་བླངས་བ་གྲངས་ ༡༨ རེ་བྱས་ཏེ་ཁྱོན་གྲངས་ ༣༦ ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་ཆུང་སོ་སོས་ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོར་གྷ་ཡ་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་སུ་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བོད་རིགས་སུ་འདྲ་ཞིག་འཕེབས་འབྱོར་བྱུང་རུང་དེ་དག་ལ་རྡོར་གདན་བར་འགྲེམ་འགྲུལ་ལམ་སྟོན་དང་།  རླངས་འཁོར་གླ་རོགས། རྡོག་འཁྲེད་འཁྱེར་རོགས་སོགས་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ རིང་ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པར་ཕྱི་ནང་གི་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་འགྲུལ་སྐྱོད་སྟབས་བདེ་དང་དགའ་གུས་ཡི་རང་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་བསྔགས་བརྗོད་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུའི་ཞལ་འདེབས་གནང་མཁན་ཡང་མང་དུ་བྱུང་ཡོད། མ་ཟད་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྡོར་གདན་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམས་སྡེ་ཚན་བཞི་པོའི་དང་བླངས་བ་སུ་འདྲ་ཞིག་དུས་ཁོམ་བྱུང་ཚེ་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྒྱན་ཤོག་བཙོངས་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལོ་རྒྱན་ཤོག་ནི་གཞོན་ལྷན་གྱི་ད་བར་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་སླད་རྒྱན་ཤོག་འཚོང་སྒྱུར་ཞུས་པ་ལས་ཕོན་ཆེ་ཤོས་བཙོངས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

ལྷག་པར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་གསུང་ཆོས་དངོས་གཞི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། གསུང་ཆོས་རྭ་བ་ཞོགས་པའི་ཕྱག་ཚོད་ ༥ ནས་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་ཕྱི་ནང་གི་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ཞོགས་པ་ཕྱག་ཚོད་ ༢ པ་ཙམ་ནས་རུ་སྒྲིག་གིས་གསུང་ཆོས་རྭ་བའི་སྒོ་འགྲམ་དུ་མི་མང་གི་འདུ་འཛོམས་དང་འཚངས་ཀ་ཆེ་བས་གཞོན་ལྷན་དང་བླངས་བ་རྣམས་ཞོགས་པའི་ཕྱག་ཚོད་གསུམ་པ་བཞི་པ་ཙམ་ནས་གསུང་ཆོས་རྭ་བའི་རྒྱལ་སྒོ་ཚང་མར་ཁག་བགོས་ཀྱིས་ཉེན་རྟོག་པ་དང་བདེ་སྲུང་བ་རྣམས་ལ་བདེ་སྲུང་གི་ཞབས་ཞུ་རོགས་རམ་སྒྲུབ་རོགས་ཞུས་པ་དང་། མི་མང་རུ་སྒྲིག གསུང་ཆོས་རྭ་བའི་ནང་གསོལ་ཇ་བག་ལེབ་འདེགས་འབུལ་ཞབས་ཞུ་རོགས་རམ་གང་ལེགས་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་། གསུང་ཆོས་གྲོལ་རྗེས་སྡེ་ཚན་སོ་སོའི་དང་བླངས་བ་རྣམས་ཉིན་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་རྣམས་མུ་མཐུད་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས། དེ་ལྟར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་རྡོར་གདན་གསུང་ཆོས་ཀྱི་མཛད་འཆར་དང་དགེ་ལྡན་པ་ཡོངས་ཀྱི་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་རྗེས་ནས་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་ཕྱོགས་སོ་སོར་མཉམ་གཅིག་ཏུ་རང་གནས་སུ་ཕྱིར་ལོག་བྱ་རྒྱུར་སྟབས་བདེ་ཡོང་སླད་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་ནས་བལ་ཡུལ་དང་། ཤི་ལི་ཀུ་རི། ལྡི་ལི་བཅས་པར་འགྲུལ་སྐྱོད་རླངས་འཁོར་ཆེ་བ་གྲགས་གྲས་གོ་སྒྲིག་གིས་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་རང་གནས་སུ་བདེ་འབྱོར་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

མདོར་ན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༢ ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༤ བར་ཁྱོན་ཉིན་གྲངས་ ༡༤ རིང་ཕྱི་ནང་གི་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་རྡོར་གདན་དུ་ཕེབས་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་གསུང་ཆོས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་རྗེས་ཕྱིར་རང་གནས་སུ་མ་ཕེབས་བར་གཞོན་ལྷན་གྱི་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམས་ནས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་པས་དད་ལྡན་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམས་འགྲོ་འདུག་སོགས་གང་ཐད་ནས་སྟབས་བདེ་བྱུང་སྟབས་གཞོན་ལྷན་གྱི་སྤྱི་ཞོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་བསྔགས་བརྗོད་ཆེན་པོ་གནང་བ་དང་ལྷག་པར་མི་མང་གིས་གཞོན་ལྷན་གྱི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་དགའ་ཞེན་ཐོབ་པ་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཚེས་ ༤ དགོང་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༦ པའི་ཐོག་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྒྱན་ཤོག་འགྲེམས་ཚོང་ཞུས་པ་གསལ་བསྒྲགས་ཀྱིས་ཨང་རིམ་ཐོབ་མཁན་སོ་སོར་བྱ་དགའ་རྔན་པ་ཇི་ཐོབ་དོ་བདག་རང་ལ་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེ་ཉིན་དགོང་དྲོ་རྡོར་གདན་གསུང་ཆོས་སྐབས་གཞོན་ལྷནག་གྱི་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་ཞལ་ལག་དང་། མཇལ་དར་ཕྱག་འཁྱེར་བཅས་ཕུལ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ཚེས་ ༥ ཉིན་གཞོན་ལྷན་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་ནས་དང་བླངས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་བ་རྣམས་དཔལ་ལྡན་ཤ་བ་རིའི་བྲག་ཕུག་དང་། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི། ན་ལེན་ཏྲ་བཅས་པར་གནས་མཇལ་དུ་ཁྲིད། ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་གཞོན་ལྷན་གྱི་གསལ་བསྒྲགས་ཁང་དང་། བསྡོད་ཁང་སོགས་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་རིགས་ཁག་ཁམས་གཙང་རྩིས་རྒྱག་ཞུས། དང་བླངས་བ་རྣམས་རིམ་པར་རང་གནས་སུ་ཕྱིར་ལོག་བྱས། ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༡ ཐོག་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྡོར་གདན་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱུན་ལས་ལས་བྱེད་རྣམས་རྡོར་གདན་ནས་ཐད་ཀར་ལྡི་ལིར་མེ་འཁོར་སྤ་སེ་མ་རགས་སྟབས་ཝ་ར་ཎ་སིར་ཐོན་དགོས་བྱུང་ནས་དགོང་མོའི་ཆུ་ཚོད་ ༨ པ་ཙམ་ལ་ཝར་ཎར་བདེ་འབྱོར་གྱིས་བོད་དགོན་གྱི་རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་མགྲོན་ཁང་ཞིག་ཏུ་བསྡད། ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་ཝར་ཎའི་ཁུལ་གྱི་གནས་མཇལ་ཁག་ཞུས་ཏེ་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་མོ་གངས་གྷར་ལྟ་སྐོར་བྱས། ཕྱི་ཚེས་ ༩ ཉིན་ཝར་ཎ་ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཝར་ཎ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག་གྲངས་ ༦༠ ཙམ་ལ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་དང་ཚོགས་གཞོན་རྣམ་གཉིས་ནས་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་གཞོན་ལྷན་གྱི་ལས་དོན་སྤེལ་ཕྱོགས་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་གཏམ་བཤད་དང་དྲི་བར་ལན་འདེབས་ཞུས། དེ་ཉིན་དགོང་མོ་ཝར་ཎ་ནས་ལྡི་ལིར་མེ་འཁོར་བརྒྱུད་ཕྱི་ཉི་སྟེ་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་གྱི་དགོང་མོ་ཆུ་ཚོད་ ༨ པའི་ཐོག་ལྡི་ལི་བོད་སྒར་བསམ་ཡས་གླིང་རྩམ་པ་མགྲོན་ཁང་དུ་བདེ་འབྱོར་བྱུང་། ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ དགོང་མོ་ལྡི་ལི་ནས་ཆེད་ཐོན་གྱིས་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཞོགས་པ་བཞུགས་སྒར་རྡ་སར་བདེ་འབྱོར་བྱུང་ནས་རྒྱུན་ལས་ལས་བྱེད་དང་བཅས་པ་སྔར་རྒྱུན་བཞིན་ལས་བཅར་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།